معماری اطلاعات (Information Architecture) هنر و علم سازماندهی اطلاعات در وب‌سایت‌ها، اینترانت‌ها، نرم‌افزارها، و واسط‌های کاربر است. معماری اطلاعات، عبارت است از طراحی ساختاری سامانه‌های اشتراک اطلاعات، که با هدف ارتقای یافت‌پذیری و کاربردپذیری انجام می‌شود. معماران اطلاعات، چارچوبی برای چیدمان اطلاعات تعریف می‌کنند تا کاربر به سرعت و سهولت به اطلاعات مورد نظر خود دست یابد.

Information Architecture یا به‌اختصار IA به‌معنی «معماری اطلاعات» مهارت ایجاد ساختار یک وب‌سایت است که به کاربران و موتورهای جستجو اجازه می‌دهد تا اطلاعات ارائه‌شده را بفهمند، پیدا کنند و یا جایگاه نسبی آن‌ها را درون وب‌سایت حدس بزنند. یک معمار اطلاعات وب‌سایت به جنبه‌های مختلفی از سایت نگاه می‌کند و نقشی حیاتی در پیاده‌سازی ترتیب قرارگیری اجزا، سلسله‌مراتب، دسته‌بندی‌ها، زیرشاخه‌ها، جابه‌جایی در منوهای مختلف وب‌سایت و به‌طور‌کلی لی‌اوت سایت ایفا می‌کند.

معماری اطلاعات یکی از مهمترین و البته پایه ای ترین بخش های راه اندازی یک وب سایت است.با داشتن معماری اطلاعات خوب و دقیق برای صفحات مختلف وب سایت می توان به اهداف خود از  طراحی سایت را تضمین کنید. گاهی اوقات از معمار یا اطلاعات با عنوان مهندسی وب سایت نیز  یاد می شود.

شما باید به گونه ای کارتان را انجام بدهید که مطمئن باشید به بهترین نحو به این سوالات در هر صفحه از وب سایتتان پاسخ می دهید. بدین معنی که شما باید:

• به بازدیدکننده اطمینان دهید که در جای مناسبی قرار گرفته است . (همه چیز را روشن و واضح بیان کنید)
• برای بازدیدکننده پیدا کردن آنچه که به دنبالش هستند را آسان کنید . (ناوبری روشن ، جستجو و …)
• به بازدیدکننده ازگزینه هایی که پیش رویش هستند اطمینان دهید. (لینک ، محصولات مرتبط)
• به آنها اجازه دهید که اعمال مختلف را انجام دهند . (CTAs)

برای ایجاد یک معماری اطلاعات موثر باید مولفه هایی چون زمینه و محیط اطلاعات، محتوای اطلاعات و نیازهای مختلف افرادی را که به جستجوی اطلاعات می پردازند، به خوبی شناخت.

زمینه ومحیط اطلاعاتی context: شامل شناخت اهداف کاری سازمان همچون اهداف سیاسی، فرهنگی، تکنولوژیکی ومنابعی است که پیش ازتوسعه معماری اطلاعات بایستی مد نظرقرار گیرد. این شناخت ازراههای زیرحاصل می گردد:
– مطالعه مدارک موجود
– گزارش هیات ها ، نمودارهای (چارت ها) سازمانی، وپژوهشهای پیشین
– مذاکرات افراد ذینفع وسیاستگذار

محتوای اطلاعات content: موثرترین روش برای شناخت اندازه و کیفیت محتوای اطلاعاتی منابع ،استفاده از “سیاهه مندرجات” است. این سیاهه تمام مندرجات و محتوای پیشنهادی برای سیستم را مشخص می نماید؛ مانند اینکه مدرک مورد جستجو کجاست، متعلق به چه شخص یا سازمانی است و روابط میان مندرجات آن چگونه است؟
به علاوه این سیاهه به فرآیند انتقال اطلاعات و محتوا میان سسیستم های قدیم و جدید یاری می رساند.

نیازهای کاربران users: معماری اطلاعات موثر بایستی انعکاس دهنده طرز فکر کاربران در مورد زمینه موضوعی مربوطه باشد.

معماری اطلاعات (IA) در شش مرحله صورت می‌گیرد

1. ارزیابی هدف کسب و کار ( Assess business intent )

2. ارزیابی هدف کاربران ( Assess user intent )

3. ارزیابی محتوا ( Assess content )

4. مدیریت محتوا ( Organize content )

5. برقرارسازی ارتباط میان اطلاعات ( Enable information relationships )

6. فراهم‌سازی فرآیند هدایت محتوا ( Provide navigation )

اصول راهبردی معماری اطلاعات

1- بهینه سازی بودجه سازمانی از طریق برنامه ریزی و هماهنگی منابع مدیریت اطلاعات بین برنامه ها، بخش ها و ادارات مختلف
2- تسهیل تصمیم گیری مناسب ازطریق تامین اطلاعات کارآمد
3- پاسخگویی سریع به نیازهای اطلاعاتی از طریق ساماندهی پایگاهها و سیستم های اطلاعاتی با هدف تامین حداکثردسترس پذیری، تغییر و ارائه گزارش
4- حل مسائل سازمانی با راه حلهای سازمانی ازطریق یه حداقل رساندن افزونگی و دوباره کاریهای اطلاعاتی 
5- بهینه سازی سرمایه گذاری سازمانی درIT ازطریق تدوین برنامه ها و معماری جامع فناوری اطلاعات
6- مدیریت صحیح و کارآمد پروژه های فناوری اطلاعات
7- پاسخگویی به شرایط درحال تغییر

اهداف معماری اطلاعات

1- تلفیق طرحهای سازماندهی، کدگذاری و انتقال اطلاعات از طریق سیستم های اطلاعاتی
2- طراحی ساختاری فضاهای اطلاعاتی به منظور تسهیل جستجو و دسترسی مستقیم به مدرک
3- دانش و هنر طراحی و رده بندی وب سایت ها واینترانت ها جهت یاری رساندن به افراد برای یافتن اطلاعات مورد نیاز
4- تعیین روش و مجموعه ای از خط مشی ها با تاکید بر طراحی و معماری اصول فوق با  توجه به چشم انداز دیجیتالی شدن

دو رویکرد عمده در تبیین معماری اطلاعات

1- معماری اطلاعات از بالا به پایین: در برگیرنده شناخت گسترده از استراتژی های موضوعی و نیازهای کاربران پیش از تعیین ساختار سطح بالای وب سایت است که نهایتا به تبیین روابط جزئی میان مندرجات می انجامد.

2- معماری اطلاعات ازپایین به بالا: در برگیرنده شناخت روابط جزئی میان مندرجات، ایجاد و طراحی صفحات نمایش به منظور نشان دادن چگونگی پشتیبانی سیستم از نیازهای خاص کاربران و سپس مورد توجه قراردادن ساختار سطوح بالاتر، جهت پاسخگویی به این نیازهاست.